Erzurum ve Artvin yörelerinde dağlardan toplanarak turşusu kurulan ve bu şekilde tüketilen çaşır bitkisi, bir diğer deyişle çaşır otu adeta şifa dağıtıyor. Özellikle yaz aylarının gelişi ile talep artışı yaşanan bu bitki, saymakla bitmeyen birçok hastalığa karşı tam bir panzehir görevi görüyor.

Faydaları saymakla bitmiyor

Çaşır bitkisi birçok hastalığa doğrudan etki ederek şifa dağıtıyor. Başta şeker hastaları için muazzam bir tedavi kaynağı olan bu bitki aynı zamanda iştah açıcı etkisiyle biliniyor. Bağırsakları çalıştıran, vücudun şeker oranını kontrol altında tutan, gaz giderici, kurt düşürücü ve cinsel güç artırıcı çaşır otu adeta her derde deva.

Hatta öyle ki bitkinin kökünde bulunan gummi-resinanın bağırsaktan kurt söktürü etkisi olduğunu bilimsel olarak kanıtlandı. Hayvan yaralarında oluşan kurtları öldürmek için de toz halinde yaraların üzerine konulduğu, bu bitkilerden izole edilen kumarinlerin birçoğunun kalp adalelerini kuvvetlendirdiği ve kalp çevresindeki damarlarda daralma ya da tıkanmayı önlediği saptandı. Öte yandan antitümör, antibakteriyel ve antifungal etkisinin varlığı da tespit edilen bu bitki cinsel gücü artırıcı olarak da kullanılıyor.

Genel olarak suda haşlanarak tuzlanan ya da salamurası yapılarak salata olarak da tüketilen çaşır bitkisi, haşlandıktan sonra yumurtaya bulanarak kızartma şeklinde ve yumurta ile kavrularak da yenebilir.

Van ve Bayburt bölgesinde otlu peynir yapımında da kullanılan çaşır; Siirt, Hatay ve Van yöresinde bitkinin tümü ya da kurutulmuş yaprakları hayvan yemi olarak kullanıldığında et ve süt verimini de artırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, Doğu Anadolu Bölgesi’nde sığırların kuyruk altı yaralarını iyileştirmek için de kullanıldığı bilinmektedir.

Çaşır salamurası (turşusu) nasıl yapılır?

Çaşır otunun ince sapları ayıklandıktan sonra kaynar suda bir süre bekletilerek yumuşatılır. Ardından bir kap içerisinde doldurulup, az miktarda bir su devamlı akıtılarak yaklaşık yarım gün bekletilir. Bu sayede bitkinin acılığı alınarak tüketimi kolay hale getirilir.

Sonrasında bir bidon içerisine, bir sıra çaşır ve bir yemek kaşığı tuz şeklinde sıkıca doldurulur. Bidon’un yüzeye en yakın bölgesine bir avuç kadar üzüm yaprağı ilave edilerek ağzı sıkıca kapatılır. Aşağı yukarı 1 ay kadar sonra çaşırlar tüketilmeye hazır hale gelir. Tuzunu gidermek için yemeye başlamadan önce bir kap içerisinde 2-3 saat kadar bekletilerek üzerine limon sıkıp lezzeti artırılır.